Da bi vas uveli dublje u suštinu problema, pozvali smo u pomoć statistiku i podvrgli analizi poslednjih pet sezona u dva profesionalana ranga takmičenja. Retrospektivom smo prikazali koji su klubovi igrali tada Super ligu i Prvu ligu Srbije, koji su ispali, ugasili se, i gde se trenutno takmiče. Prvo što nam pada u oči je činjenica da je većina klubova Superlige uglavnom konstantno igra u tom rangu takmičenja uz minimalne promene u sastavu lige, dok se iz pregleda tabele Prve lige Srbije vidi da većina klubova ne može da sastavi više od tri sezone učešća i, sudeći po tome, očigledno je neophodno nešto uraditi, odnosno da je sazrelo vreme za reorganizaciju tog takmičenja, uz korekciju i nižeg stepena takmičenja.

Usresredićemo se više na Superligu i Prvu ligu, počev od sezone 2015-2016 kada se takmičilo po 16 timova. Pogledom na tabelu Prve lige Srbije može se videti da su tadašnji prvoligaši Sloga (Petrovac na Mlavi) i Donji Srem (tri sezone član Superlige) ugašeni nakon završetka sezone, a Sloboda iz Užica se takođe ugasila nakon sezone 2018-2019 posle ispadanja iz Prve lige Srbije, nakon odigranog Play Out-a. Letimičnim pogledom na sadašnji spisak prvoligaša, a koji su takođe igrali pre pet sezona, da se zaključiti da je samo njih petoro opstalo u pomenutom rangu takmičenja. Radi se o Zemunu, Kolubari, Radničkom 1923, Dinamu i Loznici. Bilo bi ih i manje da lige nisu proširene prošle sezone, nakon pandemije korona virusu kada je IO FSS-a doneo odluku o proširenju takmičenja. Ako bi vukli paralelu sa superligašima možemo konstatovati da čak 13 ekipa je i tada kao i danas igralo u najvišem rangu takmičenja. Jedino su se u međuvremenu Borac (Čačak) i Jagodina ugasili, dok se OFK Beograd sada takmiči u Srpskoj ligi "Beograd". Iz Prve lige su te sezone ispali ispali Donji Srem, Loznica i Radnički 1923. Još je porazniji podatak da ima klubova čiji se strmoglavi pad završio u međuopštinskoj ligi kao što je slučaj sa Bežanijom. Sinđelić i BSK Borča su članovi Srpske lige "Beograd", a ČSK Pivara igra u Vojvođanskoj ligi, "Sever" (četvrti rang).

Učešće klubova u takmičenju Prve lige Srbije u poslednjih pet sezona (2015-2016, 2016-2017, 2017-2018, 2018-2019  i 2019-2020)

* Sezona kada nije bilo ispadanja timova iz lige zbog proširenja takmičenja usled kovida 19. Jedini tim koji je ispao je Smederevo 1924.
∑ - ukupan broj odigranih sezona u poslednjih pet godina.

Ako se pomerimo jednu godinu bliže i analiziramo dešavanja iz sezone 2016-2017 takođe se takmičilo po 16 timova. Sadašnji, a i tada prvoligaši su bili Zemun, Dinamo, Radnički (Pirot), Budućnost (Dobanovci) i Kolubara, koja je te sezone ispala i posle tri sezone se vratila među prvoligaše. Superligaši praktično igraju u nepromenjenom izdanju, izuzev Borca iz Čačka koji se nakon sezone 2018-2019 ugasio. Iz PLS tada su ispali OFK Odžaci (sada MFL Sombor 1. razred - šesti rang), OFK Beograd i BSK Borča (Srpska liga, Beograd) i Kolubara, sadašnji prvoligaš. Od klubova koji su tada bili prvoligaši, u nižem rangu igraju Bežanija (Međuopštinska liga Beograd - grupa "A", Sinđelić (Srpska liga Beograd) i ČSK Pivara (Vojvođanska liga "Sever").

U sezoni 2017-2018 takođe se takmičilo po 16 timova. Sadašnji prvoligaši iz te sezone su: Dinamo, Radnički (Pirot), Radnički 1923 i Budućnost (Dobanovci). Ispale su četiri ekipe, i može se videti da se Jagodina zaustavila u "beton ligi", odnosno osmom rangu (Druga gradska liga Jagodina). U međuvremenu Jagodina se ugasila na karju sezone 2019-2020 (odustala od takmičenja u Drugoj gradskoj ligi Jagodina). Temnić 1924 (Varvarin) sada igra u Zoni "Zapad", ČSK Pivara - Vojvođanska liga "Sever" i pirotski Radnički koji se u međuvremenu vratio u društvo prvoligaša. U sezoni 2017-2018 broj superligaša se povećao na 14 koji trenutno igraju u eliti. Borac iz Čačka je ispao te godine, kao i Javor Matis koji se sada takmiči u Linglong Superligi Srbije. Pred početak sezone 2018-2019 u Jagodini je formiran novi klub koji je administrativnim putem i promenom naziva u (APR-u) krenuo da se takmiči u Srpskoj ligi Istok pod nazivom Jagodina Tabane, da bi pred početak sezone 2019-2020 ponovo u (APR-u) bila izvršena promena naziva kluba u GFK Jagodina, koja se sada takmiči u Prvoj ligi Srbije.

Naredne sezone, 2018-2019 u Prvoj ligi Srbije je uveden je Play off, odnosno Play out. Sadašnji prvoligaši su četiri ekipe iz navedene sezone: Radnički 1923, Budućnost (Dobanovci), Trayal i OFK Žarkovo. Ligu su napustili Bečej 1918 (Srpska liga "Vojvodina"), Teleoptik (Srpska liga "Beograd") i Sloboda Užice koja se nakon ispadanja na kraju sezone se ugasila. Fudbalskom "trigonometrijom" u Užicu je formiran novi klub, GFK Sloboda koja je krenula naredne sezone takmičenje od Zapadno-moravske zone. Fudbalski organi FS regiona Zapadne Srbije novoformiranom klubu GFK Sloboda su omogućili učešće u zonaškom rangu takmičenja, iako nije postojao pravni kontinuitet sa prethodno ugašenim klubom. Kod superligaša zadržao se isti broj klubova (14), izuzev Dinama i Zemuna, koji su ispali u Prvu ligu. Ekipa Bežanije na kraju sezone je odustala od daljeg takmičenja i njeno mesto je administrativnim putem popunila Kolubara. Takođe, gašenjem Borca iz Čačka ekipa Novog Pazara je obezbedila opstanak u PLS. Pred početak naredne sezone u Čačak je administrativnim putem (kupovinom kluba) premeštena ekipa Provo iz okoline Šapca, i upisana u (APR) pod novim imenom FK Borac 1926. Novoformirani klub Borac 1926 krenuo je takmičenje iz Srpske lige "Zapad".

U prošloj nekompletnoj sezoni 2019-2020, nije bilo ispadanja iz lige zbog pandemije virusa kovida 19. Smederevci su bili kažnjeni oduzimanjem 10 bodova, zbog nameštanja utakmice sa Kabelom i na kraju sezone su se našli na poslednjem mestu Prve lige Srbija. Jedina su ekipa u saveznom rangu takmičenja koja je ispala te sezone. Zbog pandemije nisu igrane završnice liga (Play off i Play out).

Sada dolazimo do postojećeg neodrživog stanja, izazvanog proširenjem liga. Kao kompromis, na kraju sezone PLS je proširena na 18 klubova. Novi prvoligaši na osnovu plasmana postali su Borac 1926, Železničar (Pančevo), IMT i GFK Jagodina. Putem poziva FSS-a, novi prvoligaši administrativnim putem postali su: Radnički (Sremska Mitrovica), Loznica, GFK Dubočica i Sloga (Kraljevo).

U Superligu su se plasirali Zlatibor, OFK Bačka, Metalac i Novi Pazar (admininistrativnim putem) nakon odustajanja ekipe RFK Grafičara, koja je na kraju sezone zauzela drugo mesto. Iz Superlige nije bilo ispadanja i liga je proširena na rekordnih 20 klubova. Kako na kraju tekuće sezone treba značajan broj superligaša (6) i prvoligaša (8) da se preseli u niže rangove (ukupno 36,84% klubova), doći će do velikog tumbanja klubova i svega onoga što će lige dovesti na rub regularnosti!

O stanju u srpskom fudbalu kao kuriozitet može poslužiti podatak da je od osamostaljenja Srbije 2006. godine, devet klubova koji su igrali Superligu Srbije u međuvremenu je ugašeno: Mladost (Apatin), Hajduk (Kula), Banat (Zrenjanin), Smederevo, Borac (Čačak), Jagodina, Mladi radnik (Požarevac), Sloboda Point (Užice) i Donji Srem. Takođe, u istom periodu devet klubova koji su nastupali u Prvoj ligi Srbije je u međuvremenu ugašeno: Sevojno, Radnički (Kragujevac), Srem (Sremska Mitrovica), Obilić (Beograd), Novi  Sad, Big bul Radnički (Šid-Bačinci), Timok (Zaječar), Mladenovac i Sloga (Petrovac na Mlavi). 

Većina pomenutih ugašenih klubova danas egzistira pod sličnim imenom, sa dodatkom (prefiksa, sufiksa ili godine osnivanja prvobitnog kluba) međutim, oni ne mogu baštiniti istorijat i rezultate ugašenih klubova, jer za to nemaju ni moralnog a ni pravnog osnova! 

U sledećem nastavku feljtona ćemo pisati o mogućim modelima reorganizacije ligaških takmičenja u Srbiji. Detaljnije ćemo razraditi dva modela organizovanja "fudbalske piramide" kroz konstruktivne predloge upućene organima FSS-a, klubovima i sportskim radnicima. Među mogućim rešenjima problema u srpskom fudbalu bi bio predlog privatizacije sportskih klubova (donošenje Zakona), kao i striktna primena podzakonskih akata. Takođe, u srpskom fudbalu je dugo godina prisutno pitanje o regularnosti fudbalskih takmičenja, nameštanju rezultata utakmica, saradnji "prijateljskih" klubova i igranje 3 za 3 (tri za tri).

Srbijasport feljton (1): Treba li reorganizacija srpskom fudbalu?