Piše: Tomo MARIĆ

Za istoriju se, i u fudbalu kao i u životu, kaže da je učiteljica života, jedino se pri tome zaboravlja da ima dobrih i rđavih učiteljica!
O reprezentativcima Srbije, koji su porazom od Brazila 0:2 završili učešće na Prvenstvu svijeta u Rusiji, nikad neće biti snimljen film, a pogotovo serijal, koji su obišli svijet, nisu dio istorije, nečeg velikog i posebnog, bez obzira što su mnogi od njih napravili male-velike evropske karijere. Igrajući u slavnim klubovima Mančester junajtedu i sitiju, Romi, Čelziju, Benfiki, Laciju… zaradili su silne milione, avione, kamione i jahte, dvorce, sve ono što u ovom sumanutom svijetu obezbjeđuje poseban status i stalno prisustvo u javnosti. Iz tog ugla, oni svoju, ali samo svoju, fudbalsku misiju mogu da shvataju značajnom i uspješnom, u takvom dobu i živimo.
Međutim, za fudbalsku istoriju Srbije, oni će biti prolaznici i nebitni, čak marginalni, kilometrima daleko od značaja i slave mladića koji su u Montevideu 1930. godine pobijedili Brazil 2:1, svjetski moćan i tada, i osvojili treće mjesto. Godinama i decenijama, sve do pojave knjige novinara Vladimira Stankovića i filmskog poduhvata Dragana Bjelogrlića, Montevideo je, kod komunista, bio pod hipotekom, gotovo “zabranjena tema” jer potiče iz vremena “nenarodne Kraljevine Jugoslavije”. Rijetko, samo u tragovima veliki as Blagoje Moša Marjanović, golman Milovan Jakšić, kojeg je svijet prozvao “El grande Milovan”, pa Branislav Sekulić, Ljubiša Stefanović, većina ih je poslije 1945. godine i napustila novu Jugoslaviju, pojedinci skončali u neimaštini, daleko od rodne grude, su bili pominjani. Oni koji su “preživjeli”, ostali u novoj Jugoslaviji, prije svih Aleksandar Tirnanić i “mozak” cijele ekipe doktor Mihailo Andrejević, obojica građanskog pogleda na svijet, bili su stalno pod prismotrom i sumnjivi, ali ih je “štitio” ogroman fudbalski ugled u narodu.
Andrejevića su, raznim smicalicama i insinuacijama, pokušavali da smjene u FIFA hiljadu puta, nisu uspjeli nijednom, tada Svjetska kuća fudbala nije bila ono što je sada! Zbog njega, i sličnih kao on, smislili su i imenovanje “počasni član FIFA”, a na to imenovanje nova Jugoslavija nije mogla da utiče.
Tirnanić je, opet, vjerovatno nosio ožiljak na duši veliki dio života, što se 1960. godine na Olimpijadi u Rimu nije susreo sa Mošom, već teško oboljelim, jer su ga pratili na svakom koraku, a legendarni Moša se prećutno smatrao emigrantom. 
Od tada su prošle decenije i decenije, od Montevidea ravno 88 godina, a za to vrijeme fudbalsku istoriju i majku Srbiju, bez obzira na dobre i rđave učiteljice, nikad niko nije pobijedio, čak ni sjaj tako velikih fudbalskih majstora Srbije, izraslih u Titovoj Jugoslaviji: Rajko Mitić, Vujadin Boškov, Dragoslav Šekularac, Milutin Šoškić, Milan Galić, Dragan Džajić… 
Ima li, onda, u takvoj blistavoj plejadi od Moše do Džaje, mjesta za “Orlove” sa Mondijala u Rusiji: Aleksandra Kolarova, Nemanju Matića, Dušana Tadića, Duška Tošića, Filipa Kostića, Antonija Rukavinu… Hvala Bogu da nema!
Ustvari, možda je sve ovo i fudbalska priča – made in Srbija – imati i nemati.

FOTO: montevideo.wiki.com